Mitoloji
Mitolojik
bir tanrı, Xipe Totec (Aztekler)Mitoloji bir din veya bir halkın kültüründe
tanrılar, kahramanlar, evren ve insanın yaratılışına dair tüm sözlü ve yazılı
efsane birikiminin ve bu efsanelerin doğuşlarını, anlamlarını yorumlayıp,
inceleyen ve sınıflandıran bilim dalının adıdır.
Konu
başlıkları :
1
Sözcük anlamı
2
Özellikler
3
Din ve mitoloji
4
Sınıflandırma
5
İlgili kavramlar
6
Mitlerin oluşumu
7
Çağdaş mitoloji
8
Bölgelere göre mitolojiler
8.1
Asya Mitolojisi
8.2
Avustralya ve Okyanusya Mitolojisi
8.3
Avrupa Mitolojisi
8.4
Orta Doğu Mitolojisi
8.5
Kuzey Amerika Yerlileri Mitolojisi
8.6
Güney Amerika ve Mezoamerika Yerlileri Mitolojisi
9
Ayrıca bakınız
9.1
Notlar
10
Bağlantılar
Sözcük
anlamı
Mitoloji (Yunanca: μυθολογία, μυθος [mithos] yani “söylenen
ya da duyulan söz” ve λογος [logos] yani “konuşma”) kelimelerinin birleşiminden
oluşmuş olup, Eski yunan'da “geçmişte söylenenlerin tekrar edilmesi ” gibi bir
anlam barındırmaktayken zamanla Batı dillerinde efsane anlamı kazanmıştır. Çağdaş
kullanımda, mitoloji ya belirli bir din veya kültürdeki mitlerin bütününü tanımlar
(örneğin: Kelt mitolojisi)ya da mitlerin incelenmesi, yorumlanması, toplanması
(belki yeniden oluşturulması) ve benzeri çalışmaları içeren bilgi, bilim dalını
tanımlar. Nitekim Concise Oxford English
Dictionary mitolojiyi şöyle tanımlamıştır:
“1) Mitlerin, özellikle de belirli bir dinî veya
kültürel geleneğe ait olanların, bir bütünü. 2) Yaygın anlamda benimsenmiş
fakat abartılmış veya kurgusal bir hikâyeler veya inançlar kümesi. 3) Mitlerin
incelenmesi (bilimi).”
Terimin belirtilen anlamları dolayısıyla, mecazi
şekilde, belirli bir görüş, trend veya kavramı hayalî (veya efsanevî) olarak
etiketlemek için de kullanıldığı olur. Ayrıca günlük kullanımda mit sözcüğü
gerçekte doğru olmayan bir hikâye veya anlatı için tercih edilir ve çoğunlukla
bir yanlışlık, doğru olmayan unsur vurgusu barındırır. Bununla birlikte bu tip
bir mit kullanımı veya anlamı mitolojide kabul edilmez ve kullanılmaz.
Mitoloji kelimesinin Türkçe karşılığı söylenbilim veya
söylencebilim idir.
Özellikler :
Efsaneler konu
itibarıyla tanrıları, kahramanları ve doğaüstü varlıkları konu alan anlatılardır.
Uyumlu bir sistem içerisinde düzenlenmişlerdir ve çoğunlukla geleneksel sözlü
aktarı yoluyla (ozanlar, rahipler) şekilde yayılarak canlı kalırlar. Sıklıkla
ilgili oldukları topluluğun dinî veya ruhânî yaşantıları ile bağıntılı olan
mitler, rahipler veya hükümdarlar tarafından onaylanırlar. Topluluktaki bu ruhânî
mevkilerini kaybettikleri zaman, yani topluluğun ruhânî yapısıyla aralarındaki
bağ koptuğunda, mitolojik niteliklerini yitirir ve folklora ait söylenceler
veya peri masalları haline gelirler.
Bir mit gücünün
bir kısmını topluluğun (en azından belirli bir kısmının) ona olan inancından ve
doğru olarak kabul edilmesinden alır. Folklor , tüm kutsal geleneklerin
birikimi vardır ve terimin kullanımında, günlük kullanımındakine benzer,
herhangi bir kötüleme, aşağılama bulunmamaktadır. Örneğin bir dinin hem kendi
mitolojisinden ve tekil olarak içerdiği mitlerden ayrı ayrı söz edilebilir. Bu
durum tamamen bilimsel ve tarafsız bir yaklaşım olup, bahsedilen söylence ve
kavramlara herhangi bir yaşanlama atfetmediği gibi kötüleme ve aşağılama amacı
da barındırmaz.
Efsaneler sık sık
gerek evrenin gerekse yerel bölgenin ortaya çıkışını açıklama amacı taşır. Örneğin
sırasıyla yaratılış efsaneleri ve kuruluş efsaneleri gibi. Efsaneler ayrıca sık
sık doğa olaylarının, başka şekilde açıklanamayan kültürel âdetlerin açıklanması
amacını da taşır. Genel olarak efsanelerin doğal anlamda basit bir izah
sunmayan herhangi bir şeyi açıklamak için sık sık kullanıldığı söylenebilir.
Mitoloji terimi
Yunan mitolojisi veya Roma mitolojisi formunda olduğu gibi sıklıkla eski kültürlerin
antik hikâyelerine atfen kullanılmaktadır. Bazı efsaneler orijinal olarak sözel
bir geleneğin ürünüyken zamanla yazınsal hâle de gelmiştirler. Çoğu efsanenin
başlangıç noktası aynı iken değişik coğrafya ve kültürlerden etkilenerek farklılaşmış
birden farklı anlatı haline dönüşmüş, orijinal olanı ancak mitologların
anlayabileceği kadar kompleks hale gelmişlerdir.
Mit kutsal bir
öyküyü anlatır;en eski zamanda, "başlangıçtaki" masallara özgü
zamanda olup bitmiş bir olayı anlatır.Mit her zaman bir "yaratılış"ın
öyküsüdür: Bir şeyin nasıl yaratıldığını, nasıl varolmaya başladığını anlatır.
Konu: mitoloji tanım :D 
C.tesi Ağus. 14, 2010 5:14 pm
